W dniu 1 października 2002 roku Wydział Rehabilitacji Ruchowej zainicjował zarówno nowy rozdział w dziejach Akademii Wychowania Fizycznego, jak i własną historię.

Powstanie Wydziału Rehabilitacji Ruchowej było przypieczętowaniem wieloletniego kształcenia specjalistów w zakresie fizjoterapii, którego skromne początki sięgają międzywojennego okresu działalności Studium Wychowania Fizycznego UJ i były związane z kształceniem ówczesnych nauczycieli wychowania fizycznego, przygotowujące także do prowadzenia gimnastyki korekcyjnej.

Zasadniczy rozwój rehabilitacji nastąpił po drugiej wojnie światowej. Już w 1945 r. w treściach programowych znalazły się dwa przedmioty teoretyczne: Traumatologia i Ratownictwo, prowadzone przez doc. dra J. Gasińskiego oraz Właściwości i Schorzenia Wieku Rozwojowego, które prowadził dr A. Sokołowski. Przedmioty te zaznajamiały studentów wychowania fizycznego z problematyką ćwiczeń leczniczych. Były zwiastunem, mających niedługo nastąpić zmian w kształceniu, uwzględniającym w większym, niż dotychczas stopniu nauczanie w zakresie rehabilitacji.

Utworzona w 1961 r. Katedra Higieny i Kontroli Lekarskiej z Zakładem Kontroli Lekarskiej dała podstawy dla rozwoju rehabilitacji w krakowskiej uczelni, co było dużą zasługą Stanisława Józefa Grochmala – jeden z trzech eponimów krakowskiej rehabilitacji [1]. Katedra Higieny i Kontroli Lekarskiej, była bardzo dynamicznie rozwijającą się katedrą. W roku akademickim 1962/64 zmieniła swą nazwę na Katedrę Higieny, Kontroli Lekarskiej i Usprawnienia Leczniczego, by w roku akademickim 1964/65 przekształcić się w trzy odrębne katedry, a to: Higieny, Kontroli Lekarskiej i Usprawnienia Leczniczego. W roku akademickim 1968/1969 została wyłoniona Katedra Rehabilitacji Leczniczej z Zakładem. W 1971 r. zmieniła się struktura uczelni, która dotknęła także rehabilitację. Utworzono wówczas jeden zakład - Zakład Rekreacji i Rehabilitacji Ruchowej z dwoma zespołami:

a). Zespół Dydaktyczno-Wychowawczy Rekreacji

b). Zespół Dydaktyczno-Wychowawczy Rehabilitacji.

Na czele nowego zakładu stanął prof. dr Stanisław Grochmal, znany i uznany specjalista rehabilitacji, który jako pionier wniósł wielki wkład w rozwój fizjoterapii, bowiem wówczas ustaliły się kierunki rozwoju rehabilitacji jako dyscypliny naukowej, jak i kierunku kształcenia. Wytyczona droga znalazła godnych następców w osobie uczniów profesora Grochala, który na AWF wypromował ośmiu doktorów.

W 1973 r. nastąpiła kolejna zmiana, w wyniku której powstał Zakład Medycyny Sportu. Jego kierownikiem został doc. dr hab. med. Adam Pąchalski [2] – drugi eponim rehabilitacji, który nie tylko kontynuował, ale również rozwinął dzieło swego poprzednika. Pracę, rozpoczętą w 1965 r. w krakowskiej uczelni, ułatwiała mu duża wiedza. Jako lekarz, specjalista z zakresu ortopedii, traumatologii, chirurgii ogólnej i rehabilitacji narządu ruchu, wprowadził wiele nowoczesnych europejskich zdobyczy w zakresie rehabilitacji, które znalazły się w treściach kształcenia rehabilitantów. Za jego czasów doszło do kolejnych zmian strukturalnych, których efektem było powstanie Instytutu Rehabilitacji. Prof. Adam Pąchalski w dużej mierze przyczynił się do emancypacji rehabilitacji w krakowskiej AWF. Potrafił skupić wokół siebie grono ludzi, którzy wspólnie pracowali na rzecz rozwoju tej ważnej subdyscypliny kultury fizycznej.

Wytyczone przez Grochmala i Pąchalskiego kierunki działań były kontynuowane przez kolejnego – trzeciego bohatera krakowskiej rehabilitacji. Był nim niestety nieżyjący już prof. Krzysztof Spodaryk [3], który w 1995 r. jako dr hab. objął funkcję dyrektora. Pełniąc ją przez siedem lat swoim zdecydowaniem doprowadził do powstania Wydziału Rehabilitacji Ruchowej, co nastąpiło w 2002 r.

Powstały Wydział był kombinacją czterech katedr (Katedra Fizjoterapii, Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Katedra Społecznych Podstaw Rehabilitacji oraz Kultury Fizycznej Osób Niepełnosprawnych i Katedra Higieny i Promocji Zdrowia), w ramach których funkcjonowało 10 zakładów (Zakład Anatomii, Zakład Fizykoterapii, Zakład Kinezyterapii, Zakład Rehabilitacji i Ortopedii w Traumatologii, Zakład Rehabilitacji w Chorobach Wewnętrznych, Zakład Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii, Zakład Rehabilitacji w Chorobach Wieku Rozwojowego, Zakład Rehabilitacji w Reumatologii i Geriatrii, Zakład Socjologii, Zakład Kultury Fizycznej Osób Niepełnosprawnych).

Na czele Wydziału w jego pierwszej historycznej kadencji stanęli: prof. K. Spodaryk jako dziekan i dwóch prodziekanów, którymi były dr Dorota Gazurek i dr Jadwiga Kozłowska. W 2004 r. ze względu na przejście na zasłużoną emeryturę kierownika katedry Higieny i Promocji Zdrowia prof. Marty Doleżal dokonała się pierwsza zmiana w strukturze Wydziału. Od 2004 r. Wydział tworzyły trzy katedry i 11 zakładów. Wówczas to ustaliła się następująca struktura organizacyjna Wydziału:

I. Katedra Fizjoterapii

1. Zakład Anatomii

2. Zakład Fizykoterapii (przekształcony w 2009 r. w Zakład Medycyny Fizykalnej i Odnowy Biologicznej)

3. Zakład Kinezyterapii

II. Katedra Rehabilitacji Klinicznej

1. Zakład Rehabilitacji i Ortopedii

2. Zakład Rehabilitacji w Traumatologii

3.Zakład w Chorobach Wewnętrznych z Pracownią Patologii Narządu Ruchu

4. Zakład Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii

5. Zakład Rehabilitacji w Chorobach Wieku Rozwojowego

6. Zakład Rehabilitacji w Reumatologii i Geriatrii

III. Katedra Społecznych Podstaw Rehabilitacji

1. Zakład Nauk Społecznych

2. Zakład Sportu Niepełnosprawnych

3. Zakład Higieny i Wychowania Zdrowotnego (przekształcony w 2013 r. w Zakład Promocji Zdrowia)

Ta kompozycja w 2006 r. została poszerzona o czwartą katedrę - Katedrę Fizjologii i Biochemii.

Dynamicznie rozwijający się Wydział dotknęła tragedia, którą była przedwczesna śmierć pierwszego dziekana profesora Krzysztofa Spodaryka. Spowodowała ona nie tylko naturalny smutek wśród pracowników, ale też i mobilizację do działania, na rzecz  rozwoju wydziału by tym sposobem wypełnić wolę pierwszego dziekana. Jej wypełnianie przypadło wybranej w 2006 r. nowej dziekan prof. Annie Marchewce. W 2008 r. odbyły się regulaminowe wybory władz Uczelni. Ich efektem były nowe władze Wydziału.  Drogą reelekcji ponownie dziekanem została prof. Anna Marchewka. Na prodziekanów wybrano dr Elżbietę Ciszek, dr. Jakuba Szczechowicza i prof. Marka Pieniążka, któremu przypadła funkcja opiekuna do spraw nauki, co wiązało się z przyznaniem Wydziałowi praw do doktoryzowania w 2008 r.  Obecnie na Wydziale pracuje 18  samodzielnych pracowników  oraz 50 ze stopniem doktora. Kształci się około 1000 studentów w trybie stacjonarnym i niestacjonarnym.

dr hab. Ewa Kałamacka, prof. nadzw.

[1] Grochmal Stanisław Józef (1911-1995) lekarz neurolog, poeta, działacz społeczny, poeta, pionier rehabilitacji leczniczej, prof. WSWF, 1965-1968 rektor WSWF w Krakowie.

[2] Adam Pąchalski (1926-2010), 1965-1996 pracownik naukowy AWF, profesor AWF, 1969-1972 prodziekan i dziekan Wydziału Wychowania Fizycznego, 1978-1981 prorektor AWF.

[3] Krzysztof Spodaryk (1953-2006), lekarz, dr hab. n. med. prof.  zw., 1996-2002 prorektor ds. Nauki.

STRATEGIA PDF